مسواک زدن صحیح از ارکان اصلی مقوله بهداشت دهان و دندان می باشد. کمتر کسی پیدا می شود که در طی شبانه روز مسواک نزند ولی چیزی که کمتر بدان توجه می شود نحوه صحیح مسواک زدن می باشد. به طوری که متأسفانه در اکثر موارد مسواک زدن با نزدن آن زیاد تفاوتی نمی کند. یادگیری مسواک زدن صحیح، کمک شایانی در امر بهداشت دهان و دندان خواهد داشت هر چند که آموزش حضوری مسواک زدن، بهتر است ولی با توجه به امکانات محدود تصویری و نوشتاری سعی می کنیم در حد وسع به این مقوله بپردازیم.
چگونه
۱
دانستن هدف اصلی از مسواک زدن، کمک بزرگی در عملکرد ما خواهد گذاشت. هدف اصلی از مسواک زدن صحیح، پاک کردن کلیه مواد غذائی همراه با مواد رسوبی مختلف و میکروارگانیسم هائی که به طور طبیعی بر روی کلیه سطوح دندان جایگزین شده اند می باشد.
مسواک زدن وقتی تکمیل خواهد شد که مجاورات دندان با لثه و سطح زبان را نیز مورد توجه قرار دهیم.
۲
به طور کلی سه نوع مواد است که در لابه لای شیارهای دندان، بین دندان ها و بین دندان و لثه رسوب می کنند.
- مواد غذائی که در طی روز مصرف می شود.
- پروتئین های بزاق و موادی که در طی شبانه روز براثر تجزیه مواد غذائی در محیط دهان توسط آنزیم ها و میکروب های موجود در دهان بوجود می آید.
- میکروب هائی که به طور طبیعی در محیط دهان وجود دارد.
هدف اصلی مسواک زدن پاک کردن کلیه این مواد از سطوح مختلف دندانی است.
۳
قبل از شروع مسواک زدن باید از تمیز و سالم بودن مسواک خود مطمئن شویم.
مقدار کافی از خمیر دندان روی سطح مسواک می گذاریم، سپس دهان را با آب خیس می کنیم تا خمیر دندان خوب کف کند.
۴
سطح جونده
حرکت رفت و برگشتی را روی سطح جونده انجام دهید تا خمیر دندان به خوبی کف کند و شیارهای موجود بر روی دندان تمیز شود. سطوح جونده در هر فک در دو ردیف سمت چپ و راست قرار دارد که از یک سمت فک پائین شروع کرده و به سمت دیگر رفته و سپس همین طور برای فک بالا اقدام می کنیم. تمیز کردن سطوح جونده مشکل خاصی ندارد و اگر دقت شود و وقت کافی گذاشته شود به خوبی تمیز می شود.
۵
بین دندان ها
تمیز کردن بین دندان ها بدون استفاده از، کمکِ نخ دندان امکانپذیر نیست.
۶
مجاورات دندان و لثه
درک نحوه تمیز کردن مجاورات دندان با لثه که مهمترین قسمت آموزش مسواک زدن می باشد و اکثرا مردم کمتر به این قسمت توجه داشته و مشکل اصلی در رعایت بهداشت هم در تمیز کردن این ناحیه می باشد. لذا این قسمت را بیشتر توضیح می دهیم.
حاشیه بین لثه و دندان به صورتی است که شکل آناتومیکی آن فضاهای متعددی را ایجاد می کند که در یک بررسی سه بعدی می توان فهمید که در هر سه بعد دارای فضاهائی است که دسترسی مسواک به این نواحی مشکل می باشد.
به طور معمول ما مسواک را به صورت رفت و برگشتی در سطوح طرفی دندان ها حرکت می دهیم که این اشتباه است و اولا در دراز مدت باعث سایش در روی دندان در مجاورات لثه می شود و در ضمن با پریدن پرزهای مسواک از روی بر جستگی یک دندان بر روی برجستگی دندان مجاور عملا بین دندان ها خوب تمیز نمی شود. پس چه کار باید بکنیم ؟
قبلا پیشنهاد می کردند که به جای اینکه حرکت رفت و برگشتی مسواک بر روی سطوح کناری دندان به سمت جلو و عقب باشد این حرکت به صورت بالا و پائین باشد؛ یعنی مسواک را از سمت لثه به طرف بالا حرکت داده و مسواک بزنیم. این شیوه نیز جوابگوی ما نخواهد بود علت هم این است که باز حاشیه مجاور بین لثه و دندان تمیز نخواهد شد؛ چون خود لثه یک برجستگی دارد که هر چه به سمت دندان پیش برویم فرورفتگی ایجاد شده و به دندان ختم می شود. دندان نیز قوسی دارد و در وسط به حداکثر برجستگی می رسد.
در صورت کشیدن پرز مسواک از پائین به بالا و برعکس، این پرزها از روی برجستگی لثه پریده و بروی برجستگی دندان قرار می گیرد و عملا این حاشیه بین دندان ولثه تمیز نمی شود.
مسواک را با یک زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان بر روی شیار لثه و دندان قرار می دهیم و مقداری فشار می دهیم به سمت پائین تا پرزهای مسواک کاملا بین لثه و دندان و همچنین بین دندان ها فرو رود؛ بعد با یک حرکت لرزشی مناسب و با دامنه کم مسواک را به سمت بالا حرکت می دهیم این حرکت لرزشی محدود باید سه چهار دفعه تکرار شود تا کلیه سطوح غیر قابل دسترس برای مسواک تمیز گردد.
۷
برای سطوح داخلی دندان ها نیز به این طریق عمل می کنیم.
برای سطوحی از دندان که در قوس فک قرار دارند باید با مانور مناسب و چرخاندن جهت مسواک دسترسی به نواحی ای که توضیح داده شد را فراهم سازیم.
هر چه از ناحیه دندان های عقب فک به سمت جلو پیش می آییم جهت مسواک را هم تغییر می دهیم به طوری که در دندان های جلو کاملا از پرزهای جلوئی مسواک برای تمیز کردن دندان ها استفاده می کنیم.
۸
نقاطی که ممکن است خوب تمیز نشوند:
- ناحیه دندان عقل که معمولا به علت حالت تهوئی که دست می دهد کمتر مسواک زده می شود و به این علت است که دندان های عقل با اینکه دیرتر از همه دندان ها درمی آیند زودتر از بقیه می پوسند.
- قسمت هائی که در قوس فکی قرار دارد بخصوص از قسمت داخل؛ به خاطر اینکه مانور دادن در این نواحی سخت می باشد یعنی قسمت دندان های عقبی را مسواک می زنیم و بعد سراغ دندان های جلوئی و قوس های فک در ناحیه دندان نیش کمتر توجه می کنیم.
- سطح روی زبان که حتما باید مسواک کشیده شود که بی توجهی می شود و لای پرزهای زبان نیز باید تمیز گردد.
.
نکات و هشدارها
معمولا موقع مسواک زدن، فکرمان جای دیگری است و به همه چیز فکر می کنیم غیر از مسواک زدن. با حواس جمع مسواک بزنید تا ببینید که چقدر موثر است.
متخصصین گفته اند که طول مدت مسواک زدن صحیح باید بین ۵ الی ۷ دقیقه باشد. اگر سرعتتان زیاد است تجدید نظر کنید.
سعی کنید که بعد از شستن خمیردندان از دهانتان یک بار هم (کوتاه) بدون خمیردندان و به قول معروف خشک مسواک بزنید.
اگر با آب نمک دهانتان را بشویید باعث محکم شدن لثه ها و ضدعفونی شدن فضای دهانتان خواهد شد. شستن دندان ها با نمک باعث سفید شدن دندان ها نیز خواهد شد.
منبع:phow.ir
روش پیدا کردن آی پی